Mühendislikte tolerans herhangi bir ölçüde izin verilen varyasyon limit veya limitleridir. Ölçüsel özellikler pratikte parçanın işlevine ve performansına belirgin bir etki yapmadan değişim gösterirler. Tolerans performanstan ödün vermeden izin verilecek makul sapmaları tanımlar.
Boyut Toleransları (TS 1845, TS 450, TS 1980, TS 1506)
Boyut ölçülerinin üzerine konulan tolerans olup iki sınır değerine ait alt ve üst sapma farklarıdır. Sapma farklarının seçiminde esas olan ölçü anma boyutudur.
ISO Delik Toleransları (ISO 286-2)
Metrik yüzey pürüzlülüğü değerleri µm (mikrometre) birimi ile gösterilir.
| ISO Delik Toleransları (ISO 286-2) | ||||||||||||||||||||
|
Nominal delik ölçüsü (mm)
|
||||||||||||||||||||
|
over
|
3
|
6
|
10
|
18
|
30
|
40
|
50
|
65
|
80
|
100
|
120
|
140
|
160
|
180
|
200
|
225
|
250
|
280
|
315
|
355
|
|
inc.
|
6
|
10
|
18
|
30
|
40
|
50
|
65
|
80
|
100
|
120
|
140
|
160
|
180
|
200
|
225
|
250
|
280
|
315
|
355
|
400
|
|
mikrometre(um)
|
||||||||||||||||||||
|
E6
|
+28
+20 |
+34
+25 |
+43
+32 |
+53
+40 |
+66
+50 |
+79
+ 60 |
+94
+72 |
+110
+85 |
+129
+100 |
+142
+110 |
+161
+125 |
|||||||||
|
E7
|
+32
+20 |
+40
+25 |
+50
+32 |
+61
+40 |
+75
+50 |
+90
+ 60 |
+107
+72 |
+125
+85 |
+146
+100 |
+162
+110 |
+185
+125 |
|||||||||
|
E11
|
+95
+20 |
+115
+25 |
+142
+32 |
+170
+40 |
+210
+50 |
+250
+ 60 |
+292
+72 |
+335
+85 |
+390
+100 |
+430
+110 |
+485
+125 |
|||||||||
|
E12
|
+140
+20 |
+175
+25 |
+212
+32 |
+250
+40 |
+300
+50 |
+360
+ 60 |
+422
+72 |
+485
+85 |
+560
+100 |
+630
+110 |
+695
+125 |
|||||||||
|
E13
|
+200
+20 |
+245
+25 |
+302
+32 |
+370
+40 |
+440
+50 |
+520
+ 60 |
+612
+72 |
+715
+85 |
+820
+100 |
+920
+110 |
+1 015
+125 |
|||||||||
|
F6
|
+18
+10 |
+22
+13 |
+27
+16 |
+33
+20 |
+41
+2 |
+49
+ 30 |
+58
+36 |
+68
43 |
+79
+50 |
+88
+56 |
+98
+62 |
|||||||||
|
F7
|
+22
+10 |
+28
+13 |
+34
+16 |
+41
+20 |
+50
+25 |
+60
+ 30 |
+71
+36 |
+83
43 |
+96
+50 |
+108
+56 |
+119
+62 |
|||||||||
|
F8
|
+28
+10 |
+35
+13 |
+43
+16 |
+53
+20 |
+64
+25 |
+76
+ 30 |
+90
+36 |
+106
43 |
+122
+50 |
+137
+56 |
+151
+62 |
|||||||||
|
G6
|
+12
+4 |
+14
+5 |
+17
+6 |
+20
+7 |
+25
+9 |
+29
+10 |
+34
+ 12 |
+39
+14 |
+44
+15 |
+49
+17 |
+54
+18 |
|||||||||
|
G7
|
+16
+4 |
+20
+5 |
+24
+6 |
+28
+7 |
+34
+9 |
+40
+10 |
+47
+ 12 |
+54
+14 |
+61
+15 |
+69
+17 |
+75
+18 |
|||||||||
|
G8
|
+22
+4 |
+27
+5 |
+33
+6 |
+40
+7 |
+48
+9 |
+56
+10 |
+66
+ 12 |
+77
+14 |
+87
+15 |
+98
+17 |
+107
+18 |
|||||||||
|
H6
|
+8
0 |
+9
0 |
+11
0 |
+13
0 |
+16
0 |
+19
0 |
+22
0 |
+25
0 |
+29
0 |
+32
0 |
+36
0 |
|||||||||
|
H7
|
+12
0 |
+15
0 |
+18
0 |
+21
0 |
+25
0 |
+30
0 |
+35
0 |
+40
0 |
+46
0 |
+52
0 |
+57
0 |
|||||||||
|
H8
|
+18
0 |
+22
0 |
+27
0 |
+33
0 |
+39
0 |
+46
0 |
+54
0 |
+63
0 |
+72
0 |
+81
0 |
+89
0 |
|||||||||
|
H9
|
+30
0 |
+36
0 |
+43
0 |
+52
0 |
+62
0 |
+74
0 |
+87
0 |
+100
0 |
+115
0 |
+130
0 |
+140
0 |
|||||||||
|
H10
|
+48
0 |
+58
0 |
+70
0 |
+84
0 |
+100
0 |
+120
0 |
+140
0 |
+160
0 |
+185
0 |
+210
0 |
+230
0 |
|||||||||
|
H11
|
+75
0 |
+90
0 |
+110
0 |
+130
0 |
+160
0 |
+190
0 |
+220
0 |
+250
0 |
+290
0 |
+320
0 |
+360
0 |
|||||||||
|
J6
|
+5
-3 |
+5
-4 |
+6
-5 |
+8
-5 |
+10
-6 |
+13
-6 |
+16
-6 |
+18
-7 |
+22
-7 |
+25
-7 |
+29
-7 |
|||||||||
|
J7
|
+6
-6 |
+8
-7 |
+10
-8 |
+12
-9 |
+14
-11 |
+18
-12 |
+22
-13 |
+26
-14 |
+30
-16 |
+36
-16 |
+39
-18 |
|||||||||
|
J8
|
+10
-8 |
+12
-10 |
+15
-12 |
+20
-13 |
+24
-15 |
+28
-18 |
+34
-20 |
+41
-22 |
+47
-25 |
+55
-26 |
+60
-29 |
|||||||||
|
JS6
|
+4
-4 |
+4.5
-4.5 |
+5.5
-5.5 |
+6.5
-6.5 |
+8
-8 |
+9.5
-9.5 |
+11
-11 |
+12.5
-12.5 |
+14.5
-14.5 |
+16
-16 |
+18
-18 |
|||||||||
|
JS7
|
+6
-6 |
+7.5
-7.5 |
+9
-9 |
+10.5
-10.5 |
+12.5
-12.5 |
+15
-15 |
+17.5
-17.5 |
+20
-20 |
+23
-23 |
+26
-26 |
+28.5
-28.5 |
|||||||||
|
JS8
|
+9
-9 |
+11
-11 |
+13.5
-13.5 |
+16.5
-16.5 |
+19.5
-19.5 |
+23
-23 |
+27
-27 |
+31.5
-31.5 |
+36
-36 |
+40.5
-40.5 |
+44.5
-44.5 |
|||||||||
|
K6
|
+2
-6 |
+2
-7 |
+2
-9 |
+2
-11 |
+3
-13 |
+4
-15 |
+4
-18 |
+4
-21 |
+5
-24 |
+5
-27 |
+7
-29 |
|||||||||
|
K7
|
+3
-9 |
+5
-10 |
+6
-12 |
+6
-15 |
+7
-18 |
+9
-21 |
+10
-25 |
+12
-28 |
+13
-33 |
+16
-36 |
+17
-40 |
|||||||||
|
K8
|
+5
-13 |
+6
-16 |
+8
-19 |
+10
-23 |
+12
-27 |
+14
-32 |
+16
-38 |
+20
-43 |
+22
-50 |
+25
-56 |
+28
-61 |
|||||||||
|
M6
|
-1
-9 |
-3
-12 |
-4
-15 |
-4
-17 |
-4
-20 |
-5
-24 |
-6
-28 |
-8
-33 |
-8
-37 |
-9
-41 |
-10
-46 |
|||||||||
|
M7
|
0
-12 |
0
-15 |
0
-18 |
0
-21 |
0
-25 |
0
-30 |
0
-35 |
0
-40 |
0
-46 |
0
-52 |
0
-57 |
|||||||||
|
M8
|
+2
-16 |
+1
-21 |
+2
-25 |
+4
-29 |
+5
-34 |
+5
-41 |
+6
-48 |
+8
-55 |
+9
-63 |
+9
-72 |
+11
-78 |
|||||||||
|
N6
|
-5
-13 |
-7
-16 |
-9
-20 |
-11
-24 |
-12
-28 |
-14
-33 |
-16
-38 |
-20
-45 |
-22
-51 |
-25
-57 |
-26
-62 |
|||||||||
|
N7
|
-4
-16 |
-4
-19 |
-5
-23 |
-7
-28 |
-8
-33 |
-9
-39 |
-10
-45 |
-12
-52 |
-14
-60 |
-14
-66 |
-16
-73 |
|||||||||
|
N8
|
-2
-20 |
-3
-25 |
-3
-30 |
-3
-36 |
-3
-42 |
-4
-50 |
-4
-58 |
-4
-67 |
-5
-77 |
-5
-86 |
-5
-94 |
|||||||||
|
P6
|
-9
-17 |
-12
-21 |
-15
-26 |
-18
-31 |
-21
-37 |
-26
-45 |
-30
-52 |
-36
-61 |
-41
-70 |
-47
-79 |
-51
-87 |
|||||||||
|
P7
|
-8
-20 |
-9
-24 |
-11
-29 |
-14
-35 |
-17
-42 |
-21
-51 |
-24
-59 |
-28
-68 |
-33
-79 |
-36
-88 |
-41
-98 |
|||||||||
|
P8
|
-12
-30 |
-15
-37 |
-18
-45 |
-22
-55 |
-26
-65 |
-32
-78 |
-37
-91 |
-43
-106 |
-50
-122 |
-56
-137 |
-62
-151 |
|||||||||
|
R6
|
-12
-20 |
-16
-25 |
-20
-31 |
-24
-37 |
-29
-45 |
-35
-54 |
-37
-56 |
-44
-66 |
-47
-69 |
-56
-81 |
-58
-83 |
-61
-86 |
-68
-97 |
-71
-100 |
-75
-104 |
-85
-117 |
-89
-121 |
-97
-133 |
-103
-139 |
|
|
R7
|
-11
-23 |
-13
-28 |
-16
-34 |
-20
-41 |
-25
-50 |
-30
-60 |
-32
-62 |
-38
-73 |
-41
-76 |
-48
-88 |
-50
-90 |
-53
-93 |
-60
-106 |
-63
-109 |
-67
-113 |
-74
-126 |
-78
-130 |
-87
-144 |
-93
-150 |
|
ISO Mil Toleransları (ISO 286-2)
| ISO Mil Toleransları (ISO 286-2) | ||||||||||||||||||||
|
Nominal Mil Ölçüsü (mm)
|
||||||||||||||||||||
|
over
|
3
|
6
|
10
|
18
|
30
|
40
|
50
|
65
|
80
|
100
|
120
|
140
|
160
|
180
|
200
|
225
|
250
|
280
|
315
|
355
|
|
inc.
|
6
|
10
|
18
|
30
|
40
|
50
|
65
|
80
|
100
|
120
|
140
|
160
|
180
|
200
|
225
|
250
|
280
|
315
|
355
|
400
|
|
mikrometre(um)
|
||||||||||||||||||||
|
a12
|
-270
-390 |
-280
-430 |
-290
-470 |
-300
-510 |
-310
-560 |
-320
-570 |
-340
-640 |
-360
-660 |
-380
-730 |
-410
-760 |
-460
-860 |
-520
-920 |
-580
-980 |
-660
-1120 |
-740
-1200 |
-820
-1280 |
-920
-1440 |
-1050
-1570 |
-1200
-1770 |
-1350
-1920 |
|
d6
|
-30
-38 |
-40
-49 |
-50
-61 |
-65
-78 |
-80
-96 |
-100
-119 |
-120
-142 |
-145
-170 |
-170
-199 |
-190
-222 |
-210
-246 |
|||||||||
|
e6
|
-20
-28 |
-25
-34 |
-32
-43 |
-40
-53 |
-50
-66 |
-60
-79 |
-72
-94 |
-85
-110 |
-100
-129 |
-110
-142 |
-125
-161 |
|||||||||
|
e13
|
-20 -200
|
-25 -245
|
-32 -302
|
-40 -370
|
-50
-440 |
-60
-520 |
-72
-612 |
-85
-715 |
-100
-820 |
-110
-920 |
-125
-1015 |
|||||||||
|
f5
|
-10 -15
|
-13 -19
|
-16 -24
|
-20 -29
|
-25
-36 |
-30
-43 |
-36
-51 |
-43
-61 |
-50
-70 |
-56
-79 |
-62
-87 |
|||||||||
|
f6
|
-10
-18 |
-13
-22 |
-16
-27 |
-20
-33 |
-25
-41 |
-30
-49 |
-36
-58 |
-43
-68 |
-50
-79 |
-56
-88 |
-62
-98 |
|||||||||
|
f7
|
-10
-22 |
-13
-28 |
-16
-34 |
-20
-41 |
-25
-50 |
-30
-60 |
-36
-71 |
-43
-83 |
-50
-96 |
-56
-108 |
-62
-119 |
|||||||||
|
g5
|
-4
-9 |
-5
-11 |
-6
-14 |
-7
-16 |
-9
-20 |
-10
-23 |
-12
-27 |
-14
-32 |
-15
-35 |
-17
-40 |
-18
-43 |
|||||||||
|
g6
|
-4
-12 |
-5
-14 |
-6
-17 |
-7
-20 |
-9
-25 |
-10
-29 |
-12
-34 |
-14
-39 |
-15
-44 |
-17
-49 |
-18
-54 |
|||||||||
|
g7
|
-4
-16 |
-5
-20 |
-6
-24 |
-7
-28 |
-9
-34 |
-10
-40 |
-12
-47 |
-14
-54 |
-15
-61 |
-17
-69 |
-18
-75 |
|||||||||
|
h4
|
-0
-4 |
-0
-4 |
-0
-5 |
-0
-6 |
-0
-7 |
-0
-8 |
-0
-10 |
-0
-12 |
-0
-14 |
-0
-16 |
-0
-18 |
|||||||||
|
h5
|
-0
-5 |
-0
-6 |
-0
-8 |
-0
-9 |
-0
-11 |
-0
-13 |
-0
-15 |
-0
-18 |
-0
-20 |
-0
-23 |
-0
-25 |
|||||||||
|
h6
|
-0
-8 |
-0
-9 |
-0
-11 |
-0
-13 |
-0
-16 |
-0
-19 |
-0
-22 |
-0
-25 |
-0
-29 |
-0
-32 |
-0
-36 |
|||||||||
|
h7
|
-0
-12 |
-0
-15 |
-0
-18 |
-0
-21 |
-0
-25 |
-0
-30 |
-0
-35 |
-0
-40 |
-0
-46 |
-0
-52 |
-0
-57 |
|||||||||
|
h8
|
-0
-18 |
-0
-22 |
-0
-27 |
-0
-33 |
-0
-39 |
-0
-46 |
-0
-54 |
-0
-63 |
-0
-72 |
-0
-81 |
-0
-89 |
|||||||||
|
h9
|
-0
-30 |
-0
-36 |
-0
-43 |
-0
-52 |
-0
-62 |
-0
-74 |
-0
-87 |
-0
-100 |
-0
-115 |
-0
-130 |
-0
-140 |
|||||||||
|
h10
|
-0
-48 |
-0
-58 |
-0
-70 |
-0
-84 |
-0
-100 |
-0
-120 |
-0
-140 |
-0
-160 |
-0
-185 |
-0
-210 |
-0
-230 |
|||||||||
|
h11
|
-0
-75 |
-0
-90 |
-0
-110 |
-0
-130 |
-0
-160 |
-0
-190 |
-0
-220 |
-0
-250 |
-0
-290 |
-0
-320 |
-0
-360 |
|||||||||
|
h12
|
-0
-120 |
-0
-150 |
-0
-180 |
-0
-210 |
-0
-250 |
-0
-300 |
-0
-350 |
-0
-400 |
-0
-460 |
-0
-520 |
-0
-570 |
|||||||||
|
j5
|
+3
-2 |
+4
-2 |
+5
-3 |
+5
-4 |
+6
-5 |
+6
-7 |
+6
-9 |
+7
-11 |
+7
-13 |
+7
-16 |
+7
-18 |
|||||||||
|
j6
|
+6
-2 |
+7
-2 |
+8
-3 |
+9
-4 |
+11
-5 |
+12
-7 |
+13
-9 |
+14
-11 |
+16
-13 |
+16
-16 |
+18
-18 |
|||||||||
|
j7
|
+8
-4 |
+10
-5 |
+12
-6 |
+13
-8 |
+15
-10 |
+18
-12 |
+20
-15 |
+22
-18 |
+25
-21 |
+26
-26 |
+29
-28 |
|||||||||
|
js5
|
+2.5
-2.5 |
+3
-3 |
+4
-4 |
+4.5
-4.5 |
+5.5
-5.5 |
+6.5
-6.5 |
+7.5
-7.5 |
+9
-9 |
+10
-10 |
+11.5
-11.5 |
+12.5
-12.5 |
|||||||||
|
js6
|
+4
-4 |
+4.5
-4.5 |
+5.5
-5.5 |
+6.5
-6.5 |
+8
-8 |
+9.5
-9.5 |
+11
-11 |
+12.5
-12.5 |
+14.5
-14.5 |
+16
-16 |
+18
-18 |
|||||||||
|
js7
|
+6
-6 |
+7.5
-7.5 |
+9
-9 |
+10.5
-10.5 |
+12.5
-12.5 |
+15
-15 |
+17.5
-17.5 |
+20
-20 |
+23
-23 |
+26
-26 |
+28.5
-28.5 |
|||||||||
|
k5
|
+6
+1 |
+7
+1 |
+9
+1 |
+11
+2 |
+13
+2 |
+15
+2 |
+18
+3 |
+21
+3 |
+24
+4 |
+27
+4 |
+29
+4 |
|||||||||
|
k6
|
+9
+1 |
+10
+1 |
+12
+1 |
+15
+2 |
+18
+2 |
+21
+2 |
+25
+3 |
+28
+3 |
+33
+4 |
+36
+4 |
+40
+4 |
|||||||||
|
k7
|
+13
+1 |
+16
+1 |
+19
+1 |
+23
+2 |
+27
+2 |
+32
+2 |
+38
+3 |
+43
+3 |
+50
+4 |
+56
+4 |
+61
+4 |
|||||||||
|
m5
|
+9
+4 |
+12
+6 |
+15
+7 |
+17
+8 |
+20
+9 |
+24
+11 |
+28
+13 |
+33
+15 |
+37
+17 |
+43
+20 |
+46
+21 |
|||||||||
|
m6
|
+12
+4 |
+15
+6 |
+18
+7 |
+21
+8 |
+25
+9 |
+30
+11 |
+35
+13 |
+40
+15 |
+46
+17 |
+52
+20 |
+57
+21 |
|||||||||
|
m7
|
+16
+4 |
+21
+6 |
+25
+7 |
+29
+8 |
+34
+9 |
+41
+11 |
+48
+13 |
+55
+15 |
+63
+17 |
+72
+20 |
+78
+21 |
|||||||||
|
n5
|
+13
+8 |
+16
+10 |
+20
+12 |
+24
+15 |
+28
+17 |
+33
+20 |
+38
+23 |
+45
+27 |
+51
+31 |
+57
+34 |
+62
+37 |
|||||||||
|
n6
|
+16
+8 |
+19
+10 |
+23
+12 |
+28
+15 |
+33
+17 |
+39
+20 |
+45
+23 |
+52
+27 |
+60
+31 |
+66
+34 |
+73
+37 |
|||||||||
|
n7
|
+20
+8 |
+25
+10 |
+30
+12 |
+36
+15 |
+42
+17 |
+50
+20 |
+58
+23 |
+67
+27 |
+77
+31 |
+86
+34 |
+94
+37 |
|||||||||
|
p5
|
+17
+12 |
+21
+15 |
+26
+18 |
+31
+22 |
+37
+26 |
+45
+32 |
+52
+37 |
+61
+43 |
+70
+50 |
+79
+56 |
+87
+62 |
|||||||||
|
p6
|
+20
+12 |
+24
+15 |
+29
+18 |
+35
+22 |
+42
+26 |
+51
+32 |
+59
+37 |
+68
+43 |
+79
+50 |
+88
+56 |
+98
+62 |
|||||||||
|
r6
|
+23
+15 |
+28
+19 |
+34
+23 |
+41
+28 |
+50
+34 |
+60
+41 |
+62
+43 |
+73
+51 |
+76
+54 |
+88
+63 |
+90
+65 |
+93
+68 |
+106
+77 |
+109
+80 |
+113
+84 |
+126
+94 |
+130
+98 |
+144
+108 |
+150
+114 |
|
GEÇMELER
Makine Yapımında Kullanılan ISO Alıştırmaları
NORMAL DELİK |
NORMAL MİL |
ALIŞTIRMA ÇEŞİDİ |
UYGULAMA YERLERİ |
| X8/h8, Z8/h9 | Sıkı alıştırmalar | Dişli çark elemanları, silindirik pimler, büyük döndürme momentlerinin iletilmesinde |
|
| H7/r6, H7/s6, H5/r4 | S7/h6 | Büyük tutukluluk kuvveti için, dişli çark volan ve teker göbekleri, döküm göbekler üzerine bronz yataklar,(s6 büyük, r6 küçük çaplar için) |
|
| H7/m6, H7/n6 | Belirsiz alıştırmalar | Büyük bir kuvvetle sökülebilen sıkı birleştirilmiş parçalar (silindirik pimler yüksükler) |
|
| H7/j6, H5 / j5 | Hafif vurarak veya kuvvetli itişle birbirine geçen parçalar Dişli çarklar merkezleme flenşları, kasnaklar. |
||
| H7/h6, H6/h6, H5/h4 | H7/h6, H6/h6, H5/h4 | İtildiğinde kayabilen parçalar delme yüksükleri, yüksek hassasiyetli dişli çark elemanları merkezleme flenşler |
|
| H8/h8, H8/h9 | H8/h8, H8/h9 | Kaygın birleştirilmiş elemanlar, merkezleme fonksiyonlu perçin ve pimler |
|
| H10/h9, H11/h11 | H10/h9, H11/h11 | Az merkezleme fonksiyonlu perçin ve pimler |
|
| H4/g3, H5/g5 | Boşluklu alıştırmalar | Dinamik hava yatakları sızdırmaz kaymalı yataklar. |
|
| H6/g5 | G6/h5 | Sessiz çalışan yüksek hassasiyetli çok az boşluklu kaymalı yataklar |
|
| H7/g6 | G7/h6 | Az boşluklu ince tamlıkta hassas kaymalı yataklar ince kayıt kızak yatakları. |
|
| G7/h8 | Az boşluklu kaymalı yataklar | ||
| H7/f7, H6/f5 | Yüksek zorlamalı kaymalı yataklar. Kayabilen dişli çarklar, yatak burçları, kaygan dişliler. |
||
| H8/f8 | F8/h8 | Orta zorlanmalı kaymalı yataklar, kolay kayabilen birleştirmeler. |
|
| H8/e8 | F8/h9, F9/h9 | Düşük zorlamalı kaymalı yataklar | |
| E9/h9, D10/h9 | Sürekli sıcaklık ortamında çalışan kaymalı yataklar, kamalar, ziraat makinelerinin aks burçları. |
||
| H11/a11 | D10/h11, D11/h11,D11/h9 | Merkezleme fonksiyonu olmayan perçin ve pimli birleştirmeler. |
|
| CD10/h9, C11/h11 | Kaba transmisyon milleri, önemsiz kaymalı yataklar. |
Alıştırmalar, Geçme Toleransları, Geçme Nasıl Yapılır?
Alıştırmalar, Geçme toleransları
Bir cevap yazın