Yüzey İşleme İşaretleri

YÜZEY İŞLEME İŞARETLERİ
YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ

Makine imalatında talaşlı veya talaşsız şekillendirme ile elde edilen yüzeylerde yapımdan dolayı pürüzler oluşabilir. Bu pürüzler uygulanan yapım çeşidine göre gözle görülebilir ve elle hissedilebileceği şekilde olabileceği gibi bazı hassas kontrol cihazları ile görülebilecek ve ölçülebilecek büyüklüklerde olabilir.

Makine parçalarında aşınmanın azalması ve yüzeyin daha güzel görünmesi için, bu pürüzlerin belli değerlerde olması gerekmektedir. Bundan dolayı yüzeylerin hangi pürüzlülükle işleneceğinin, yönteminin ve diğer bazı özelliklerinin resim üzerinde gösterilmesi gerekir. Bunu da yüzey işleme işaretleri ile yaparız.

SURFACE ROUGHNESS TABLES

yüzey işleme işaretleri

Yukarıdaki metnin Türkçesi;

METRİK YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ SEMBOLLERİ,
SEMBOL AÇIKLAMALARI

Metrik yüzey pürüzlülüğü değerleri µm (mikrometre) birimi ile gösterilir.

SEMBOLLER: Genel olarak kullanılan ve özel anlamları olan semboller aşağıdadır. Pürüzlülük sembolü biri, diğerinden uzun, 60 derece açılı iki çizgiden oluşur.
Temel sembol (Üst çizgisi olmadan) tek başına kullanılmaz. İşleme yöntemi veya yüzey pürüzlülüğü ile birlikte kullanılmalıdır.

Örnekteki gösterimde işleme yöntemi serbest pürüzlülük değeri 3.2 µm (0.0032mm) olmalıdır.

Üst çizgisi bulunan sembol ise işleme zorunludur. (Yüzey pürüzlülüğü değeri 3.2 µm)

İçinde daire olan sembol ise talaş kaldırmaya izin vermez. (Yüzey pürüzlülüğü değeri 3.2 µm)

İMALAT YÖNTEMLERİ İLE ELDE EDİLEN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜK DEĞERLERİ

Aşağıdaki tablo pratikte kullanılan işleme yöntemleri ile elde edilecek Ra değerleri hakkında fikir vermek içindir.
Bu Tablo metal yüzeyler içindir. Diğer malzemeler farklılıklar gösterebilir.

Ortalama Pürüzlülük Değerleri: Hassas: Kaba:

Farklı İşleme Metotları İçin Gerçekleştirilebilir Yüzey Pürüzlülük Değerleri Ra µm
Talaşlı imalat veya Aşındırıcı yöntemler	Yüzey Pürüzlülüğü Ra µm
	0.012	0.025	0.05	0.1	0.2	0.4	0.8	1.6	3.2	6.3	13	25	50
Plazma ve OXY Fuel Kesme
Testere
Planya
Zımba
Kimyasal İşlem
Erezyon
Matkap
Bara
Freze
Torna
Broş
Rayba
Eğelemek
Taşlama
Fırçalama
Elektrolit Taşlama
Honlama
Parlatma
Lepleme
Süper Finiş
Flex-Hone Esnek Honlama Fırçaları
Malzeme Kaldırmayan Yöntemler	Yüzey Pürüzlülüğü Ra µm
Malzeme Kaldırmayan Yöntemler	0.012	0.025	0.05	0.1	0.2	0.4	0.8	1.6	3.2	6.3	13	25	50
Kum Döküm
Sıcak Haddeleme
Dövme
Döküm
Hassas Döküm
Ekstrüzyon
Soğuk Haddeleme
Robuto Ezerek Parlatma

YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN FARKLI GÖSTERİM ŞEKİLLERİ

Mikro inç olarak gösterilen yüzey pürüzlülük değerleri mikrometre değerinin 40 katıdır.

(**) Bu gösterim uluslararası tedarikçiler için teknik resimlerde ve yeni tasarımlarda kullanılmalıdır.
(***) Eski yüzey pürüzlülük sembolleri eski metrik teknik resimlerde karşınıza çıkabilir. Yeni tasarımlarda kullanılmamalıdır.

Yeni sistemin kullanımına örnekler:

Bazı Durumlarda üretim metodu belirtilmesi gerekebilir.

N7 Yüzey Kalitesinde Hassas taşlama diyor.

NOTLAR:

1-Teknik Resimde, Üçgenler – Rz – Rt sembolleri mikron biriminde tepe-çukur pürüz ölçümünü gösterirler. (1 Mikron = 1 mikrometre = 0.001mm)

2- Teknik resimde Ra gösterimi tepe-çukur ölçümünü göstermez. Ortalama yüzey pürüzlülüğünü belirtir.

3- Amerikan Standartlarında ASA B46.1 ortalama yüzey pürüzlülük birimi mikroinçtir.

Yüzey Pürüzlülük Değerleri Tablosu

İmalat sonrası parça yüzeylerinin tamamı aynı özelliklerde olmayabilir. Maliyetin artmaması için yüzeyler, gerektiği kadar düzgün ve pürüzsüz olmalıdır. Uygulamalarda farklılıkları önlemek için yüzey kaliteleri standart hale getirilmiştir ve ISO 1302/1992 ve TS 2040/Şubat 1999’la açıklanmıştır. Bu standartlara göre 12 çeşit yüzey kalitesi belirlenmiştir. Ra aritmetik ortalama pürüzlülük değerlerine karşı gelen pürüzlülük sınıf numaraları aşağıdaki tabloda verilmiştir.