Düyun-u Umumiye Osmanlı dış borçlarının ve bunu idare eden birimin adı. İlk dış borç, 1854 Kırım Savaşından sonra alındı. Osmanlı Devleti, Sultan İkinci Abdülhamid Han zamanına geldiğinde, ağır dış borçlar altında ezilme mevkindeydi. Akıllı tedbirlerle belli bir zaman içerisinde bu borçlar ödenebilirdi. Lakin 93 Harbi (1877-78) hezimeti, devleti iflasın eşiğine getirdi. Devlet, en verimli topraklarını kaybetti. Akın akın gelen göçmenlerin sayısı bir milyona ulaştı. Bu kadar göçmeni bir yıl içinde rahata kavuşturmak çok zordu. Bu arada, Rusya’ya ağır tazminat ödeme mecburiyetiyle karşı karşıya kalındı. Rusya Ağrı kendilerine bırakıldığı takdirde, tazminat hakkından vaz geçebileceğini teklif etti ise de, Sultan Abdülhamid Han bu teklifi kesinlikle reddetti. Eğer Sultan Abdülhamid Han Ayastefanos Antlaşmasındaki tazminatı Berlin Muahedesi ile düşürmemiş olsaydı, devlet daha o sırada batabilirdi. Ordunun durumu ise perişan bir vaziyetteydi. Emperyalist Avrupa devletleri yıllardır peşinde koştukları emellerine ulaşmak üzereydi. Onlar dış baskıların çemberi içerisinde sıkışan imparatorluğu borç bataklığı içinde boğmak istiyorlardı. İşte İkinci Abdülhamid Hanın devraldığı mali durum bu idi.
1875 yılında borçları ödeyebilmek için rüsum-ı sitte idaresi faaliyete konuldu ise de, bu idare şekli Avrupalı alacaklıları memnun etmedi. Neticede Tevhid-i Düyun yapılması kararlaştırıldı. Böylece bütün dış borçlar birleştiriliyordu. Devletin bazı mallar üzerinden aldığı gelir bundan böyle Türkiye Maliye Nezareti tarafından değil, ancak Düyun-i Umumiye tarafından tahsil edilecekti. Bu durum devlet içinde bağımsız ikinci bir Maliye Bakanlığı ihdas etmek anlamına geliyordu. Ancak, yapacak başka çare de kalmamıştı. Düyun-ı Umumiyenin yetkisine bırakılan gelirler şunlardı: Tütün, tuz ve ipek vergi gelirleriyle damga pulu ve balık resimleri.
Düyun-ı Umumiyenin idare meclisi 7 üyeden müteşekkil olup, bunların üyelik müddeti 5 yıl için idi. Üyelerin ikisi Türk, diğerleri de her birinden birer üye olmak üzere İngiliz, Fransız, Alman, Avusturyalı ve İtalyan’dan müteşekkildi. Dış borçların tamamına yakın bölümü İngiliz ve Fransızlara ait olduğu için, Meclis-i İdare Başkanlığı yalnız onlardan seçilebilmekteydi. Ancak konseyi teftiş etmek üzere Türklerden meydana gelen fevkalade bir müfettiş heyeti de bulunuyordu.
3 Ekim 1880 yılında Muharrem Kararnamesi İstanbul’daki büyük devletlerin elçilerine tebliğ edildi. Düyun-ı Umumiye ile Türkiye rahat bir nefes almaya ve borçlarını ödemeye başlamıştı. Bu tarihte devletin dış borçlarının toplam faizleri ile birlikte 280 milyon tutarındaydı. Rusya’ya harp tazminatı ise bu hesabın dışında kalıyordu. Muharrem Kararnamesi ile bu borçlar 117 milyona kadar düşürüldü. Bu muazzam başarı Sultan Abdülhamid Hanın şahsi kabiliyeti ve akıllı siyaseti sayesinde sağlanmaştı.
Düyun-ı Umumiye, devletin sonuna kadar devam etti. Son derece muntazam bir idare olan Düyun-ı Umumiye, gerçi devlet içinde devlet olan ikinci bir maliye gibiydi. Ancak Türk dış borçlarının ödenmesi için başka imkan kalmamıştı. Aynı zamanda Avrupa devletlerinin yıllardan beri alışılagelmiş tatsız müdahalelerine de bu sayede son verilmişti. Birçok gelirini Düyun-ı Umumiyeye bırakan devletin sıkıntıya düşmesi kaçınılamazdı ki, bu sıkıntılarla zaman zaman karşı karşıya kalındı. Memur ve asker maaşları iki ayda bir ödenmeye başlandı. Yalnız o devirde hiçbir zaman pahalılık ve sıkıntı görülmedi.
